Aan de andere kant van de heuvel

Klaslokaal van school in Bombole.

‘’Hier in de Gambia dragen we veel verantwoordelijkheid, weet je. Niet alleen voor jezelf en je eigen gezin maar ook voor de andere familieleden. Oké, als docent krijgen we dan best een goed salaris, maar wanneer alle familieleden van rijst en voedsel zijn voorzien is er maar weinig meer voor het eigen gezin over. Ook blijft er helemaal geen tijd over om, naast het werk hier op school en de zorg voor het gezin, ons zelf verder te ontwikkelen. Dat is bij jullie in Europa veel beter geregeld.”
We spreken met een eenentwintig jarige leerkracht van de basisschool van Bombole. Hij is duidelijk niet blij met zijn leventje hier. Naast hem, in de schaduw van een grote kale boom, zitten nog twee andere docenten, ook twintigers. En om ons heen zit een hele horde leerlingen stil mee te luisteren. 

Bibliotheek van school in Bombole.
Jammer dat de spirit ontbreekt om er nog wat van te maken.
Ze mopperen alleen over verouderde boeken.

“Weten jullie een mogelijkheid om in Europa te kunnen werken en wonen? Kun je zomaar met iemand trouwen? En mag je dan blijven?” “Nee, uitwisselingsprojecten dat kunnen we niet betalen. Niet zolang er hier mensen geld willen verdienen aan deze ‘goede doelen’.” Het wordt ons duidelijk dat dit drietal hun leven in de Gambia graag zou willen verruilen voor een Europees leven. En ze denken er alle drie hard over na om in de toekomst naar Europa te komen. Ja, net als wij, met de boot. “Vanuit Noord Afrika alleen die grote rivier oversteken naar Italië, zo breed kan die toch niet zijn?” Ik probeer ze uit te leggen dat de Middellandse zee een echte zee is en dat het daar ook echt kan spoken en dat een deel van de boten de overkant niet haalt.

Langzaam aan begin ik me wat ongemakkelijk te voelen hier. Deze jonge mensen zien Europa als het beloofde land en daar willen ze maar wat graag naar toe. Ik doe nog een poging om ze uit te leggen dat ook Europa zijn problemen heeft. Dat ze niet moeten rekenen op een warm welkom en dat het ook vervelend is om van iedere verdiende euro, 60 cent aan verschillende soorten belasting kwijt te zijn. Deze poging blijkt echter vruchteloos en ik besluit om het gesprek af te sluiten door een rondleiding door de school te vragen. We krijgen een snelle rondleiding door de school en zien een redelijk groot, stenen schoolgebouw met een aantal grote lokalen. Vergeleken met het rieten hutje wat we in Kudang Tenda hebben gezien, hebben ze het hier goed voor elkaar, denk ik. Echter bij de docenten ontbreekt iedere vorm van trots. Ze zijn aan het mopperen en benadrukken enkel hoe slecht alles is en dat ze te weinig hulp ontvangen.

Bij de pakken neerzitten.

Jonge gasten komen langs voor een praatje.

Met een wrang gevoel roeien we een half uurtje later terug naar de boot. Is dit nu dat leuke plaatsje waar vele andere zeilers zo enthousiast over hebben geschreven? We kunnen het ons maar moeilijk voorstellen. Het begon al bij onze ontvangst eerder deze ochtend. De leerlingen van de Arabische school stonden ons, onder begeleiding van hun hoofddocent, aan de kant op te wachten. Zijn welkomszin was: “Welcome in Bombole. I am the headmaster and we have two problems: We don’t have a ball and we need pencils and paper.” 

Afscheidscomite zwaait ons uit.

Die avond hebben Bianca en ik er nog lang over zitten napraten. Wat ik vooral lastig vind is het gebrek aan motivatie en trots, het bij de pakken gaan neerzitten. Deze negatieve houding die ook wordt overgebracht op de jongste generatie van het dorp. Dit hebben we niet zo ervaren in de andere dorpjes die we eerder bezocht hebben. Op hetzelfde moment realiseer ik me ook dat het allemaal erg makkelijk gezegd is, wanneer je als ‘rijke’ Europeaan een paar jaartjes  even niet hoeft te werken en lekker overal een kijkje kunt nemen. Toch geeft het me ook een machteloos gevoel. Want ook ik kan hun leventje niet beter maken. Ja, we kunnen wat pennen en papier cadeau geven en een bal. Maar daarmee zijn de echte, dieperliggende, problemen nog steeds niet opgelost. De gedachten blijven me nog lange tijd bezig houden.

Stenen huisjes op de heuvel

Heuvel van Ballanger Hill opklimmen.

Een ander dorpje wat indruk op mij heeft gemaakt is Ballanger Hill. Boven op deze heuvel troffen we een nieuw dorpje aan van slechts 5 jaar oud. Vanaf het water zie je slechts een paar hutten, maar eenmaal boven aangekomen staan er enkele tientallen stenen huisjes. Allemaal goed onderhouden en in de tuintjes staan de meest fleurig gekleurde bloemen. Dit hadden we nog niet eerder gezien in de Gambia. Prominent aanwezig is het grote huis van de dorpseigenaar. Deze vriendelijke man geeft ons persoonlijk een rondleiding door zijn dorp en geeft ons met trots uitleg over de gebruikte bouwmaterialen, de 250 inwoners en de toekomstplannen. Ja hier hebben ze het goed voor elkaar. Of in ieder geval zo lijkt het.

Prachtige huisjes!

En een geweldig uitzicht op de rivier!

Leven als toerist

Slechts een paar vrolijk geinterresseerde kinderen
lopen met ons mee.

De laatste dagen op de rivier brengen we door in de plaatsjes Tendeba en Bintang Bolong. In beide plaatsjes zijn lodges voor toeristen en het personeel geeft je een warm welkom en zorgt dat je niets te kort komt. In Tendeba bezoeken we eerst het dorpje. Het is hier duidelijk merkbaar dat de bewoners regelmatig blanke toeristen zien en er zwermen hier geen grote hordes kinderen om ons heen. Voor Fenna en Dylano geeft dit wat meer rust en ze kunnen nu wat vrijer bewegen zonder dat er aan hun haar en blanke huid wordt gevoeld. We maken wat praatjes met een aantal dorpsbewoners die ons even op hun erf uitnodigen. In de middag maken we gebruik van het zwembad van het tourist camp. Zowel Fenna als Dylano genieten volop van deze verkoeling. Dylano durft zelfs, voor het eerst, los te drijven in zijn drijfgordel. Een eerste mijlpaal wanneer je wilt leren zwemmen! Van al deze inspanningen hebben we honger gekregen en we eten onze maaltijd in de bar van het tourist camp.

Het toeristcamp in Tendeba is afgeschermd met een groot hek. Voor de kinderen de normaalste zaak van de wereld, maar voor ons voelt het raar om de werelden zo te scheiden.

En even later liggen we met een dubbel gevoel in het zwembad.

Vanwege de Ebola angst is het tourist camp
uitgestorven en hebben we het zwembad
voor ons alleen. 

Verstoorder

De lodge aan de linkerkant.

In Bintang Bolong is Omar twee dagen lang onze gastheer. In de ochtend neemt hij ons, enigszins onverwacht, mee voor een rondleiding door de natuur rond de lodge. We zien vele soorten vogels, apen, runderen, termieten, vleermuizen en andere dieren. Ook weet hij ons veel te vertellen over de planten en bomen die hier groeien. Ik ben opnieuw onder de indruk van de prachtige natuur die Gambia te bieden heeft. 

Het dorp Bintang Bolong aan de rechterkant en wij liggen heerlijk rustig voor anker.

Samen met Omar lopen we door de natuur. 

We komen veel bijzondere vogels tegen. 

Op de achtergrond zandheuvels van de termieten.

Kookruimte van de school.

De natuurtour gaat naadloos over in een rondleiding door het dorp. Ook hier bezoeken we weer de lokale school. Klas voor klas worden we aan de schoolkinderen voorgesteld en iedere klas wordt door Omar aangemoedigd om een lied voor ons te zingen. Dat klinkt echt fantastisch, wat zijn de kinderen hier muzikaal. Echter bij de derde klas begin ik me meer en meer een verstoorder te voelen. Dit lijdt toch verschrikkelijk af van de lesstof. Laat me maar gewoon even via een raampje naar binnen kijken, dat is ook al prima.

"We love you...." lalalalala

Relaxen in de kano.

Omar neemt zijn rol als gastheer erg serieus en de volgende dag wordt ons ontbijt met de kano aan boord gebracht. Een half uur later worden we aan boord opgehaald voor een kanosafari door de smalle kreken in de buurt van de lodge. Ook nu zien we weer veel vogels en wat krabbetjes. De krokodil die hier ook ergens moet zitten, laat zich helaas niet zien. Hoewel dat misschien ook niet zo heel erg gek is. Voor de kinderen is drie uur in een kano ook wat erg lang. Dylano vermaakt zich met een speelgoed smartfoon, met echte beltonen en melodietjes en Fenna wil ons graag laten horen dat ze al helemaal zelf ‘Altijd is kortjakje ziek’ kan la-lallen. De meeste dieren zijn dus al ruim voordat we de bocht om komen vertrokken. Desondanks genieten we met volle teugen van de mooie mangrove bossen. Tijdens de tocht praten we veel met Omar. Ook hij vertelt ons dat veel Gambianen willen vertrekken naar Italië. Door de recente onrust in Noord Afrika blijkt het, door gebrek aan controle, relatieve makkelijk te zijn om met de boot vanuit o.a. Syrië naar Italië te vertrekken.  Maar hij vergelijkt deze oversteek met een casino en acht de kans op een goede afloop erg klein. Ja, ook hij wil graag naar Europa, maar bij hem is het met name de nieuwsgierigheid die hem drijft. De nieuwsgierigheid om met eigen ogen te kunnen zien waar al die toeristen, die op de Lodge te gast zijn, het toch steeds over hebben. En daarna gewoon weer terug naar het mooie Gambia.

Door de smalle kreken, prachtig.

Hele lange boomwortels.

Voor ons zit het Gambia avontuur er ver op. De laatste dagen verblijven bij de Lamin Lodge. Dit is een mooie rustige plek om ons voor te bereiden op de oversteek naar de Kaap Verden. Bij de ruim gesorteerde markt in Serekunda kopen we verse groente, fruit, water, eieren en pinda’s. Per ezelkar wordt voor omgerekend 3 euro onze watertank afgetopt met vers drinkwater. En voor de laatste keer geven we de aapjes pinda’s.
We kijken terug op een prachtig avontuur dat veel indruk op ons heeft gemaakt. De rivier Gambia is een prachtig land met zeer vriendelijke en behulpzame mensen. Een land waar we nog vaak aan terug zullen denken.

[Patrick]

 

 "Vader jakob, vader jakob....."
maar dan in het afrikaans!

Het blijft bijzonder hoe de aapjes uit je hand eten.