Portugal, waar is de Portugese Noord?

Toen we deze reis aan het voorbereiden waren leek het zeilen langs de Portugese kust allemaal zo eenvoudig. In de zomermaanden waait er namelijk bijna altijd een wind uit Noordelijke richting. Deze wind wordt veroorzaakt door de verschillen in luchtdruk tussen een hogedruk gebied boven de Atlantische oceaan, het zogenaamde Azoren hoog, en de door opwarming ontstane gebieden van lage druk boven het Iberische schiereiland (Spanje en Portugal). Voor ons als zeilers, onderweg naar de warme zuidelijke streken, is dat erg gunstig. De wind blaast je als het ware naar je bestemming toe. Maar sinds begin september laat de Portugese Noord het compleet afweten.

In plaats daarvan is het windstil of waait het uit zuidelijke richtingen. Dit betekent dus meer uren varen met de motor aan of zelfs dagen binnen liggen, omdat er zoveel wind tegen staat dat wij het niet leuk meer vinden om daar tegenin te kruisen. Een extra uitdaging daarbij is dat de havens op de Portugese kust relatief ver uit elkaar liggen, zodat het lastig wordt om de trajecten in dagtochten af te leggen. ’s Nachts varen is voor Bianca en mij niet echt een probleem, maar wat het lastig maakt is dat de hele kust hier vol ligt met visnetten en fuiken, zelfs in waterdieptes van honderd meter of meer. En deze netten zijn slechts gemarkeerd met kleine boeitjes, soms met een vlaggetje of stok, een simpel stuk piepschuim en soms slechts met een melkfles. In de golven en deining zijn deze zelfs bij daglicht amper te zien. De keuze varen, of niet varen bepaalt de afgelopen weken, meer dan ooit onze dagelijkse bezigheden.

Genietmoment

Met Dylano genieten van een kerje en
het uitzicht vanaf de heuvel bij Viana.

Eind augustus begint onze Portugese kustreis. We maken, net als vier andere Nederlandse jachten, gebruik van een enkel dagje met Noorden wind om wat verder zuid te komen. Met onze 10 ton staal liggen we duidelijk niet in de kopgroep en wanneer we aan het eind van de middag in Viana do Castelo aankomen, geeft de havenmeester te kennen geen plaats voor ons meer te hebben. Gelukkig mogen we alsnog bij een Engels jacht langszij liggen. De havenmeester blijkt uiteindelijk een behulpzame gastheer te zijn en helpt ons op weg met de wasmachines, de adressen van supermarkt, bank en een vulstation voor onze gasfles. Na de noodzakelijke havenklussen heb ik tijd om een middagje met Dylano op stap te gaan. Met een klein bergtrammetje gaan we naar een kerk boven op de heuvel. Vanaf de toren van de kerk hebben we een prachtig uitzicht over de stad, de rivierdelta en de Atlantische kust. Dylano geniet er zichtbaar van. Wanneer we terug naar beneden gaan met het trammetje komt ie helemaal tegen me aan zitten en zegt: “Papa, ik vond het echt héél leuk vandaag! Gaan we morgen weer samen op stap?” Dan ervaar ik dus zelf ook een ultiem genietmoment!

Toch nog spannend

Flinke deining maakt grote brekers op strand Poava.

De tocht naar Poava de Varzim  wordt door gebrek aan wind grotendeels op de motor afgelegd. De stevige oceaandeining maakt de aanloop toch nog wat spannend. Vanuit zee gezien lijkt een deel van de golven over de hele breedte van de haveningang te breken. Even twijfelen we of we wel verder moeten gaan. Maar wanneer we dichterbij komen blijkt het toch wel mee te vallen en we kiezen een gunstig moment en varen met een ruime boog om de pier heen de haven in. Even nog lijkt het toch nog spannend te worden wanneer er in plaats van de verwachte 7 meter, slechts 4 meter water blijkt te staan tussen de pieren. Wanneer we later ons aanmelden in het keurige nette havenkantoor, zien we op de balie een geprint briefje liggen met de waarschuwing dat de havenmonding sterk verzand is en dat schepen met een diepte van 2 meter en meer slechts veilig kunnen binnen varen vanaf 2 uur voor, tot 2 uur na hoogwater. Vanuit Poava brengen we met de metro een bezoek aan Porto, een grote historische plaats waar de drank port vandaan komt.

Groot contrast tussen onderhouden en vervallen
in de straten van Porto.

Terasjes aan de kade in Porto

Dichte mist

Wanneer de mist eindelijk begint op te trekken is de zon al op.

Na 2 dagen varen we verder naar Leixioes. Deze haven doen we aan als korte  tussenstop. Vanaf hier is het namelijk precies te doen om in éen dag naar Figura da Foz te varen én daar dan ook aan te komen met het opkomende tij. Dat laatste is belangrijk omdat Figura da Foz in een riviermonding ligt waar met afgaand water veel stroming tegen zal staan en de waterdiepte aan de lage kant is. We brengen een middagje door op het strand en gaan vroeg te kooi, zodat we met het ochtendgloren kunnen vertrekken. De volgende ochtend steek ik mijn hoofd uit het luik en zie ik dat de haven dicht zit met mist. We zijn dus maar terug de kooi ingedoken. Toen het later die dag eindelijk opklaarde was het veel te laat om nog op tijd in Figura da Foz te kunnen zijn. Dus besluiten we maar te blijven liggen. Voordeel van deze wijziging in het plan is dat ik nu wel met Bianca uit eten kan om onze trouwdag te vieren.

Maar goed, de reis naar het zuiden schiet niet op zo. Omdat er vanaf 14 september bezoek komt in Lissabon willen we toch wel wat voortgang gaan maken. Na lang beraad wordt besloten om dan maar ‘s nachts door te gaan varen. De uitdaging van dit plan is voornamelijk voor opa Martin, die solo op de Arvid, ook een hele nacht moet doorhalen. Zo gezegd, zo gedaan wordt er twee dagen later vertrokken. Door ‘s nachts bij elkaar in de buurt te blijven konden wij een stukje uitkijk op ons nemen, zodat Martin toch een paar keer een kwartiertje kon slapen. De volle maan gaf zoveel licht dat we zelfs de visboeitjes konden zien liggen.

Mooi en sfeervolle bebouwing in dorpje Peniche 

Onverwacht leuk dorpje

Na vijfentwintig en een half uur, voornamelijk op de motor te hebben gevaren, komen we op 8 september, aan het eind van de ochtend, aan in Peniche. Hier treffen we de bemanningen van de Verleiding, Tisento, Puff en de Zwerver. Ook hier is meteen het weer het onderwerp van gesprek. “Wat zijn jullie plannen?” en “Heb je gezien dat de deining gaat toenemen tot wel 4 meter? Eigenlijk moet je morgen meteen weer verder varen.” We horen het aan en bekijken ook zelf de weersberichten. Maar na zo’n nachtelijke tocht besluiten we dat het ook belangrijk is om voldoende rust te nemen en dat we dan wel wachten totdat de deining weer wat minder is. Peniche is een oud

Op de vestingmuur van Obidos

vissersplaatsje met een onverwacht leuke en mooie bebouwing en omgeving. We maken een heerlijke wandeling naar de vuurtoren en genieten van de golven die op de pier kapot slaan. Dit hadden we toch niet willen missen. Vanuit Peniche maken we ook nog een uitstapje naar Obidos. Dit is een oud Middeleeuws plaatsje wat nog helemaal is omringd door de oorspronkelijke vestingmuren.
Uiteindelijk blijkt het een supertoeristisch gebeuren, met tientallen souvenirwinkeltjes en dito horeca zaakjes. Wij vinden het allemaal wat over de top en hebben het na een paar uurtjes al weer gezien. Het meest genieten we van de busreis van en naar Obidos waarbij we wat meer te zien krijgen van het Spaanse achterland.

Onder de 70 meter hoge brug over de
Taag bij Lissabon door.

Even vakantie

Ondertussen blijft de wind maar in de zuidhoek zitten. Na een relatief rustig weekend zal de wind volgens de voorspellingen nu zelfs gaan toenemen tot windkracht zes en mogelijk harder. En met een haveningang op het zuiden belooft het in Peniche ook alles behalve comfortabel te worden. Dus wordt uiteindelijk de keuze gemaakt om zaterdag vroeg te gaan vertrekken. Er zal nog wel een stevige deining staan, maar die zal in de loop van de dag verder afnemen. Ook nu wordt de tocht grotendeels motorsailend afgelegd. Comfortabel is het niet. Bianca voelt zich al snel niet lekker en voor het eerst blijkt ook Fenna last van zeeziekte te hebben. Wat is de kleine meid dan een zielig hoopje mens die echt nog geen idee heeft wat haar overkomt. Bianca neemt haar snel mee in het bed en zingt haar in slaap en ik geef nog een beetje extra gas, zodat we nog een beetje eerder in beschut water zullen zijn. De aankomst in Cascais voelt als een opluchting. Vanaf hier is het nog maar een paar uur varen over de rivier naar Lissabon. We genieten ’s avonds van prachtige lichtkunstwerken die door het centrum staan opgesteld voor het Ilumina festival.

Bijschrift toevoegen

Zondag gaan we in de middag met het opkomende tij de rivier op. Onder vol zeil varen we langs de toeristische oevers van Lissabon. Dit is echt genieten. De pittige tochten van de afgelopen weken worden snel vergeten. Aankomst in Lissabon voelt als een mijlpaal en het begin van de grote vakantie. We hebben de Portugese zuid bedwongen en gaan nu twee weken genieten van een beschutte haven en de familie die op bezoek komt.